ในช่วง 30 ปีที่ผ่านมาแม้ว่าอัตราการตายของทารกในระดับประเทศจะลดลงแล้ว แต่การตายของทารกในจังหวัดชายแดนภาคใต้ซึ่งประชากรส่วนใหญ่เป็นมุสลิมยังคงมีอัตราสูงกว่าระดับประเทศ การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาตัวกำหนดด้านการใช้บริการอนามัยแม่และเด็กที่ส่งผลกระทบต่อการตายของทารกมุสลิม จ.ปัตตานี ศึกษาทั้งเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ การวิจัยเชิงปริมาณใช้ข้อมูลจากโครงการสำรวจภาวะเจริญพันธุ์และสุขภาพ จ.ปัตตานี ดำเนินการโดยศูนย์ส่งเสริมสุขภาพเขต 12 จ.ยะลา ใน พ.ศ. 2543 ส่วนการวิจัยเชิงคุณภาพใช้การสัมภาษณ์ระดับลึกและการทำกลุ่มสนทนา
การวิเคราะห์จากการฝากครรภ์ สถานที่คลอดและผู้ทำคลอด ของสตรีที่คลอดบุตร 1,602 คน พบว่า การเข้าถึงบริการอนามัยแม่และเด็กโดยเจ้าหน้าที่สาธารณสุขอยู่ในระดับต่ำ สตรีที่มีอายุอยู่ระหว่างเริ่มต้นและช่วงท้ายของวัยเจริญพันธุ์ มีอัตราการเข้าถึงบริการอนามัยแม่และเด็กอยู่ในระดับต่ำกว่าช่วงอายุอื่น ส่วนการใช้บริการอนามัยแม่และเด็กโดยเจ้าหน้าที่สาธารณสุข ของสตรีที่คลอดบุตร 5,670 คน ในปี 2522-2542 มีแนวโน้มสูงขึ้นแต่สตรีไม่ถึงครึ่งที่เข้าถึงบริการ
การวิเคราะห์ตัวกำหนดที่ส่งผลต่อการตายของทารกของสตรี 1,219 คน ที่คลอดบุตรคนสุดท้ายในพ.ศ. 2538-2542 พบว่า การตายของทารกในสตรีที่คลอดบุตรเมื่ออายุ 20 ปี มีบุตรมากกว่า 2 คน เว้นช่วงการมีบุตรน้อยกว่า 3 ปี ฝากครรภ์และคลอดที่บ้านกับผดุงครรภ์โบราณสูงกว่าสตรีกลุ่มอื่น
ลักษณะส่วนตัวของสตรี ได้แก่ อาชีพ อายุแรกสมรส เขตที่อาศัย และความสามารถในการพูดภาษาไทยมีความสัมพันธ์ในทางบวกกับการใช้บริการอนามัยแม่และเด็ก สตรีที่มีอาชีพค้าขายและอื่นๆ อายุแรกสมรสสูงขึ้น อาศัยอยู่ในเขตเทศบาลพูดภาษาไทยได้บ้างหรือดี ใช้บริการสูงกว่าสตรีทีมีอาชีพแม่บ้าน ลักษณะครัวเรือน พบว่า สตรีที่อยู่ในครอบครัวเดี่ยวฝากครรภ์กับเจ้าหน้าที่สูงกว่าครอบครัวขยาย สมาชิกครอบครัวน้อยในบริการมากกว่าสตรีที่มีจำนวนสมาชิกครัวเรือนมากกว่า
