ได้รับการสนับสนุนงบประมาณ จาก กรมอนามัย กรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก

การศึกษาบทบาทของผดุงครรภ์โบราณ 5 จังหวัดชายแดนภาคใต้อันได้แก่ จังหวัดนราธิวาส ปัตตานี ยะลา สงขลา และสตูล ในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบทบาทของผดุงครรภ์โบราณในอดีต ปัจจุบันและแนวโน้มการดำรงอยู่ของผดุงครรภ์โบราณ รวมทั้งบทบาทที่ชุมชนคาดหวังในอนาคต ศึกษาทั้งในเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ ดำเนินงานภาคสนามได้ดำเนินการในช่วง เดือน กรกฎาคม – กันยายน 2546

จากการวิเคราะห์ข้อมูลจากการสัมภาษณ์ผดุงครรภ์โบราณ 1,412 คน สัมภาษณ์ระดับลึกผดุงครรภ์โบราณ 19 คน ผู้นำศาสนา 5 คน กำนัน/ผู้ใหญ่บ้าน 5 คน และเจ้าหน้าที่สาธารณสุข 20 คน  และสนทนากลุ่มในมารดาที่มีบุตรอายุต่ำว่า 1 ปี จำนวน 5 กลุ่ม อาสาสมัครสาธารณสุข 1 กลุ่ม พบว่า บทบาทหลักของผดุงครรภ์โบราณทั้งในอดีตและปัจจุบันได้แก่ การดูแลครรภ์และการทำคลอดซึ่งรวมถึงพิธีกรรมในการฝากครรภ์ เช่น การทำพิธีแนแง (ลูบไล้ครรภ์) ในหญิงครรภ์แรก การแต่งท้องในขณะตั้งครรภ์และการบีบนวดหลังคลอด การอยู่ไฟ บทบาทรองของผดุงครรภ์โบราณ ได้แต่ การใช้สมุนไพรในการรักษาโรค การแต่งศพผู้หญิง การทำอาซานในทารกแรกเกิดที่เป็นผู้หญิงและการทำสุหนัตในเด็กผู้หญิง ทั้งนี้พิธีกรรม ต่างๆ ในปัจจุบันไม่เข้มข้นเหมือนในอดีต ปัจจุบันการให้บริการตลอดกับผดุงครรภ์โบราณเริ่มลดลง เนื่องจากมีการเจ้าถึงสถานบริการสาธารณสุขมากขึ้น ในอนาคตการใช้บริการกับผดุงครรภ์โบราณน่าจะลดลงเรื่อยๆ อย่างไรก็ตามความต้องการผดุงครรภ์โบราณในพื้นที่ก็ยังคงมีอยู่โดยเฉพาะพื้นที่กันดาร พื้นที่ที่เป็นเกาะ ในบางพื้นที่แม้ว่าจะไม่ใช้บริการในการทำคลอด ชุมชนยังมีความต้องผดุงครรภ์โบราณ เพื่อช่วยทำคลอดในภาวะฉุกเฉินกรณีที่ไปโรงพยาบาลไม่ทันหรือคลอดเร็ว และการนวดหลังคลอด เป็นต้น

ในอนาคตผดุงครรภ์โบราณยังคงต้องมีอยู่ แต่ควรปรับบทบาทตามลักษณะและความจำเป็นของพื้นที่ โดยคำนึงถึงลักษณะทางสังคมและวัฒนธรรม ความพร้อมของผดุงครรภ์โบราณของสถานบริการและความต้องการของชุมชน ควรเพิ่มบทบาทในการดูแลหญิงตั้งครรภ์ การค้นหาภาวะเสี่ยง เพื่อส่งต่อและการบีบนวดหลังคลอดให้มากขึ้น

RG501.T5 ส736 2547